Sammele fersen (8) V … Z
Wat de dichter witte moat
En as it wêze mocht dat er de nachten net koe, dêr’t Rilke
fan spriek,
En net nêst de frou wie as hja it libben brocht,
Soe it him wat jaan dat er yn syn jonkheid wûnders belibbe hie?
Earst it wûnder fan it bouwen.
De bûthúsdoar stiet iepen; de man leit de stiennen opinoar.
Hy bout in muorre. Op ’e muorre komt it stalhout.
Nêst him stiet de ridskipsbak mei it machtich ark.
Sa is wol groeid wat fan alle tiden like!
Dan bout ek de jonge sels;
Yn ’e ierde graaft er hoalen en gongen,
Yn it sân bout er kanalen en sluzen en fan stien tuorren
en kastielen.
Dan it wûnder fan de foldiedigens fan natoer.
It hôf leit bedutsen mei de grutte, reade, swietrokige fruchten,
Dy’t de wyn naam fan de mânske beammen.
O de wille fan it rispjen, wrâlds rykdom lade op de romme
souder!
Dan de hege weiden, dy’t ta de skuorredoar ynwraggelje;
En de blanke ierdfrucht út ’e fette grûn dold!
Soe it him wat jaan dat er opwoechs yn de ôfteeagjen
Libbensmienskip fan it doarp?
Dat er it bûthús koe en de skuorre, de tún en de greide?
Dat er op ’e poepestâl wie en mei de ûngetiders yn it haailân?
Dat er de lucht koe fan it hout wêr’t oan ’e dyk it heiblok giet,
Fan it boat by it fûkfandeljen en fan ’e taan yn
fiskermansefterhús?
Dat er de huzen koe mei stiennen flieren
En de lege swartberikke souders?
En, o, as er de nachten net binne, sa binn’ er de dagen
Mei de leafde fan ’e ljochte himmel
En al ierde’ waarme gloede!
En as de frou er net is dy’t it libben tôge,
Sa is er de mem, dy’t it jimmer jaan sil,
Siele, dy’t slachten omfettet.
Wat ik woe
Ik woe wol, dat it foarjier wie,
It lân fol pinksterblommen stie,
En dat no mei de bûterblommen
De koekútsblom al wie op ’t kommen;
Dat oan de held’re blauwe himmel
De waarme foarjierssinne stie,
En yn natoer no brocht it libben,
Wêr’t alles deadsk en treurich wie.
Ik woe wol, dat heech yn de loft
It ljurkje song fan wille en noft,
Dat oer it lân de lepen fleagen,
No tichteby, dan fier út ’e eagen;
Dat oan ’e wei en yn ’e hôven,
De hag’doarn bloeide, leaflik swiet,
Wylst fleurich yn ’e griene takken
De fûgels songen ’t brulloftsliet.
Ik woe wol, dat it foarjier wie,
It lân fol pinksterblommen stie,
Wylst oer ’e bou yn d’ âlde finne
Striek sêft it sudewyntsje hinne.
Dan soe ik mei de fûgels sjonge
In fleurich, sinnich maitiidsliet,
En yn it lân de blommen ploaitsje,
Sa as ik die yn bernetiid.
Memini
Wêr giet jins dichtsjen oer?
‘Haww’ jo fan God wol dichte en fan leafde wol?
Dat is wat djipst beweecht! Fan heitelân?
En fan natoer – wat evenrediger – ?
Sa hawwe hja fan âlds de skiften hân.’
Ik song fan God it earste bernedicht,
It wie Syn byld, dat ik yn ’e wolkens seach.
Mar mei it namme ha? It is ferlyn;
No stean ’k as heiden slein oan tsjerkeweach.
Song ik fan leafde? Gjin jongminne liet.
Fan heitelân? ’t Ald hert dat ’k Fryslân neam?
En fan natoer? Net as in idel byld;
Sa as hja droech, de ljocht en libbensstream.
Mar alles is yn alles; siele hat
Syn libbensreis en swetten binn’ net oer.
Sa mei it wêze dat in selde liet
Sjongt God en leafde, heitelân, natoer.
Wêr komt hja wei?
Wêr komt hja wei yn ’e maaietiid?
It reinen makke de tún sa bliid;
Noch hingje der wolkens leech en stil,
Mar de sinnen binne rom en til.
En âlde bylden komme mei
En rize omheech yn ’e ljochte dei;
It wramen en it leed ferstoar
Foar iere tiden’ sêfte gloar.
Wy tsjantelje wer de lânen út,
De loft is fol fan jong gelút;
Op ’t hege brichje kliuwe wy
En alles is sa grut en nij …
Wêr komt hja wei yn ’e wintertiid?
It ripich lân leit rom en wiid.
It rûkt sa froastich oer it fjild
Hoe wurdt ús ’t moed omhegens tild!
Op ’e slotgrêft docht it folts syn bêst;
It âlde hûs leit yn ’e rêst;
Oer ’t muorke lizz’ de tunen bleat
Ferware en rûch yn âlde steat.
De jonker sjocht it djoeien oan
– Fan fierren, as ik dizz’ bliere moarn –
Wy hawwe oan ’t riden ús wille sa,
En bliid en droef komt op ús ta…
Wêromkommen
Oersettingen fan Sineeske fersen
Nei tweintich jier woe ik myn stêd wer sjen,
Dy’t lei stillibjend oan ’e hoarizon.
Mar oan ’e strjitwei, fjouwer myl foar de poarte,
Stie noch dy herberch fan de Giele Reager,
Wêr ’k earen kaam mei freonen út ’e stêd.
Dêr spile ien loom, op ’n fluit, as heal yn ’e sliep.
Ik hearde wer it âlde leaflingsliet
Fan prommeblêden fallend yn ’e fiver.
’t Wie maaie wer, stil lei de stêd oan ’t wetter,
Ik hoegde er no net mear nei ta te gean;
’t Is maaie, ik kom der just fandinne;
O prommeblêden fallend yn ’e fiver,
Neat kin fergean, sa min as jimme koart en riss’ljend libben.
Myn eigen, lang en fol fan swier fertriet –
Sa like it, mar it wie myn eigen net;
Ik haw hjir altiid mimerjend stien,
Yn droefnis oer wat de oare troffen hat,
Tewyl ik lústere nei ’t ûnwize liet
Fan prommeblêden… fallend… yn ’e fiver.
Wider útsjoch
Mar is ’t it libben net dat lang ferteach,
Dat út it ferline wer foarby my dreau?
En is ’t net wat ferstoar, dat yn ’e sang
Ut skimewrâld ta ierdske wêzen kleau?
En as ik ierde sjong en ’t hege ljocht,
En blide lânen yn ’e gouden dei.
Ferriisde oan blanke kym gjin oare wrâld,
En wie ’t de himmel net, dy’t iepen lei?
En as ik eigen lok en lytse libben sis
– In skruten feint en sûnder namme en rop –
O harkje net wa ’t inge hiem beneart
En geane licht har dreamepaden op?
Sa is dan wol fan ierde en himmellân,
Fan ’t stoarne en fan libben ’t selde liet;
It sjongt my sels en wa’t er nêst my is,
En, mocht it wêze, ’t folts dat my bestiet.
Winsken
Nee, ik haw net safolle winsken mear; wat soe ik bewinskje?
Haw ik lêsten net de Insulinde sjoen mei syn nije masine: in
lyts pantserskip?
– As Jo tichter by komme, sei in man, sille Jo de motoaren
hearre;
Dy hear ik no wol, sei ik, want sa wie it. –
En haw ik net jimmer de wittenskip foar my om myn wurk te
siikjen (mei of sûnder wurkferbân?)
En is der net by wilen in dichtstikje dat ta syn stalte oprize wol?
Yn ’e oarloch haw ik myn winsken hân, mar dêr binne fan
ferfolle;
Klaai en sân, wei en wetter binne wer ús eigen wurden,
En de helten fan it grouwelstik binne weifage.
No neam ik noch allinne soks as dy túntsjes
Dy’t ik lizzen seach ferrinnewearre yn it hjerstwaar,
En dy’t ik hoopje by ’t maitiid ferrizen te sjen;
By dy ienferdjippings huzen mei har kajútsjes,
Dy’t ik seach as by my hearrend yn in earder steat.
En no in lange útkomste sûnder dy hear yn it read!
Winterjûn
Tsjin ’e ljochte himmel de iken stean,
In wylde, tsjustere kloft;
De takken wringe har trochinoar
Teropje de blanke loft.
As frjemde begearten, wêr ’t klaad ôf foel,
No neaken wine hja rûn,
En krinkelje har ta in spoekewâld,
Wêr ’t ierdske yn fergûn.
De stompen ferbliede; út ’e iepen wûn’
It donk’re focht dript del. –
O winterjûne smertlik feest,
Hoe grypst ús sterk en fel!
Wintermiddeidream
Ik tink oan dy, myn Fryslân leaf,
’k Sjoch wyt fan snie dyn flakke greiden,
Dyn moaie wetters glêd bebaand,
As blinkend lint troch brune reiden.
Dêr driuwt en dûnset mei lûde nocht
Dyn libben, myn Fryslân, hinne:
Jong bloed, eastewyn, moai sterk iis
En fier yn it suden de sinne!
As eilânen yn ’e wite see
Lizze dyn pleatsen oer ’t fjild te rêsten;
Swiet slomje dêr ûnder it reade dak
De kij yn har waarme nêsten.
Sa’n pleats yn wintermiddeisliep
Sjoch ik lizzen yn ’t lân allinne;
Nêst it hûs it âlderwetske hôf,
In brede grêft dêr om hinne.
In famke is dêr op it iis te wurk:
Mei in stuoltsje leart hja it riden,
Earst docht hja flink in skektwa foarút,
En set har dan wer nei gliden.
Har lytse noaske wurdt sa read
En kâld wurde har de hannen;
Hja glydt ek wat by de redens del,
Hast al te slop binn’ de bannen.
O myn famke, jong Fryslân, myn bern,
Do skrepster mei dyn read noaske,
Hâld oan mar, do fljochtste elts gau foarby,
Dat duorret noch mar in lyts poaske!
Dat sizze dy, myn famke, foar wier
Dyn mem en ik, dy’t it sjogge:
Dyn mem ta de keamersfinsters út
En ik sa as dichters dat dogge.
Sa haw ik om fierens, o Fryslân leaf,
Myn dreamen om my te treasten:
De loft is ek sa moai en klear
En de wyn waait út it easten.
Wintermoarn
Us finsters op ’t easten binn’ roazeread,
Troch iisblommen skynt er de sinne:
‘Hoera, no der út en nei ’t iis,
No moat it wol hâlde kinne!’
It skerpe wyntsje strykt fûl oer ’e snie,
Hoe hurd is de ierde beferzen!
Hoe klear en trochskinend it iis yn ’e grêft,
Troch ’t swart blinke flachguod en gerzen.
De loft is klear en de sinne riist,
Blank lizze de fiere lânen.
– O sjoch yn it easten dy poarperen pronk,
In ljochtskyn fan himmelske strânen!
En wrâld is boi in gouden seal
Yn ’e priel fan ’e jonge dage;
De swarte flier is hurd en glêd,
Wat ea jong hert sa hage?
O it iis, it iis yn syn hearlikheid!
Fan fierens sjoch ik it blinken;
Kom mei; de seal is grut en rom,
Lit ús noch ris dy wille drinke!
Wintersnein
O de swiete nju fan it gouden sinneljocht
En de fjilden blank en rom:
O de blide rêst fan de winterstille wei
Mei syn pleatsen yn ’e slom.
Wy stapten fluch oer it hurdtrape paad,
It hert sa licht en frij;
Al it deiske soargjen op ’e flecht
Foar nuvere dreamerij.
In famke allinne wrot troch ’e snie
En sjucht nei de frjemden sa wiis.
‘Dy romje har lok, do wûnder fan it doarp,
Keningin fan dit paradiis!
En do silst it witte moarn oan ’e dei,
As ik dy myn feinten stjoer,
Mei poarperen klaaiïng, myn leave bern,
En in kostelik pearelsnoer!
Dy pearels wol foar dyn romme, blanke fjild,
It klaad foar de gouden dei…’
O wy gûnen sa licht oer ús stille paad,
De siele yn ’e drôge wei.
Nei it Hollânsk fan de oersetter
Winterzondag
O de zoete lust van het wijde blanke veld
En de zon in haar blauwe baan,
O de blijde rust van de winterstille weg,
Waar de hoeve is slapen gegaan!
Wij schreden vlug langs het smalle sneeuwen pad,
Het hart zo licht en vrij,
In vage verten de zorgen van de dag
Op de vlucht voor zoet gerei.
Klein meisje schommelt alleen door de sneeuw
En kijkt naar de heren zo wijs.
‘Uw neusje ziet rood, gij wonder van het dorp
Koningin van dit paradijs!’
Nu wil ik voorwaar ook tonen wie ik ben,
En zend in mijn hoge dank
U morgen in statie mijn grootvizier
Met purper en parels blank.
Het parelsnoer voor uw wijde blanke veld
Het kleed voor uw gouden dag.
Ik spon u, mijn droom, zo fijn en hoog
Maar wie grijpt het lichte rag?
Wyndrinke
Yn weelde, tusken blommen, bin ik mei wyn net mijen,
Mar ek yn ’e earmoed drink ik, sûnder freon.
De moanne, as er komt en my sa ferlitten sjocht,
Makket myn skaad wekker: nou binn’ wy mei ús trijen.
Nei Slauerhoff
XXXI De panter
Syn loaits is fan ’t foarbygean fan de stêven
Sa ôfmêd wurden dat er neat mear hâldt,
Him is it oft der tûzen stêven wienen
En efter tûzen stêven net in wrâld.
De smedige gong fan fearjend sterke trêden,
Dy’t yn de allerlytste rûnte giet,
Is as in dûns fan krêft om ’t midden hinne
Wêryn, ferdodde, in grutte wille stiet.
Mar mannich kear ’t foarhing fan de pupillen
Skoot sûnder lûd omheech. – In byld komt tein,
Giet troch de strakke stillens fan de leden,
En yn it hert komt ta syn ein.
XXXII Pappegaaiepark
Under turkse linen, dy’t bloeie, oan gersparksrânen
Yn standers, dy’t sêft fan har heimwee te swingen begjinne,
Hâlde de ara’s ta en hawwe weet fan har lânen,
Dy’t, ek bûten har om, net feroarje kinne.
Frjemd yn it drokke grien as in parade
Dogge hja fernaam en fiele harsels te koart dien,
En mei de kostbere snavels fan jaspis en jade
Tekôgje hja eat, ferslingerje it, fine it lardich.
Under beplúzje de doffe dowen wat hja fergrieme
Wylst boppe by de itensbak, wêr’t hja út klieme,
De fûgels, húnjende, steane te bûgen.
Mar dan touterje hja wer, eagje en slûgje op har wige,
Boartsje mei donkere tongen, dy’t jerne lige,
Ofwêzich oan fuotkeatringen. Wachtsje op tsjûgen.
XXXIII In sybille
Ienkear, eartiids, neamde men har âld.
Mar hja bleau en kaam deselde strjitte
Daagliks del. En doe feroar’ de mjitte
En men telde har, lyk as in wâld,
Mei ieuwen. Hja lykwols naam stân,
Eltse jûn op ien stee fan de route,
Swart en tsjuster as in âld redûte,
Heech en hol en útkoald fan in brân;
Troch de wurden, sa’t dy bûten wacht
Tsjin har wille yn har oarsprong namen,
Mei in skreauwen jimmeroan omkringe;
Wylst dy’t wer op‑hûs‑yn kamen
Donker ûnder foarhaad‑swingen
Sieten, furdich foar de nacht.
Yn Febrewaris
Wat makket my it hert sa licht en jong?
Is ’t fan omheech de kleare sinneskyn,
Of is ’t, dy’t rûzich om my hinne waait,
Yn ’t iere jier, de bolle wyn?
De mosken tsjott’rje fleurich yn ’e haach,
En wippe fluch fan takk’ op takje oer;
De jonge fammen dûnsje oer ’e wei
Oft jinsen har it Lok temjitte foer.
Bin ik mysels, it moed sa rom en frij?
Sa licht fan hert, as ’t feintsje doe,
Dat jamk by ’t neigean fan syn steat
Neat wat him drukte fine koe?
Fan alle ljochte dagen komt dit ljocht
En alle lije loften rinne op nij,
En wer komt alle rook en alle sang,
It lok, dat wie, giet nimmer net foarby.
Hoe sleau is ’t sûnder moed jin del te jaan!
’t Lok komt fansels; sjoch al it folk no gean,
Hja binne lokkich, ek al witt’ hja ’t net,
En fiel’ de geunsten, dy’t hja net ferstean.
Ut d’ ierde opbloeid troch de krêft fan ’t ljocht,
Is minske wol fan ierde en ljocht it bern.
In dei as hjoed bringt neier him oan honk
En lit in glim fan d’ earste leafde sjen!
Yn Grinslân
Sa’n fjirtich jier haw ik yn Grinslân tahâlden.
Hast de helt fan myn libben haw ik der trochbrocht.
En jimmer wer haw ik der nei stribbe it Fryske karakter fan
Grinslân oertsjûgjend iepen te dwaan.
De terpen haw ik ôfreizge en de pleatsen haw ik beskôge;
De Aldfryske taaldokuminten haw ik ûnder eagen nomd;
En ik haw Helwert besocht om my eat fan bard Bernlef
foar eagen stelle te kinnen.
Yn Grinslân haw ik myn measte fersen makke;
Mar dy fersen hiene har libben almeast yn Fryslân;
Dat wie it lân fan myn jeugd en myn leafde.
Mar in inkele kear wie dêr in ljochte dei of in freonemoeting
dy’t syn eigen poëzij hie.
Myn fersen koenen myn Grinzer freonen ek net sa meinimme:
It wie in ‘frjemde taal’ en it gong oer in oar lân.
Hja seagen my mear as in man fan stúdzje dan as in
dichtersman.
Yn in Grinzer ensyklopedy sille hja my beneame as in skriuwer
fan lytse histoarjestikjes.
Yn it doarpke
It wie foar ’t earst, dat ik as frjemde
Yn ’t doarpke kaam op d’ âlde grûn;
En wer gûn ik deselde paden,
De leanen lâns, de finnen rûn.
In koarte skoft soe ik er wêze:
Dat joech oan ’t gea in wûnd’re glâns;
De wyn is bol, hoe blinkt de sinne!
Hoe fleurich giet hy ’t loftrom lâns!
O, fan ’e dyk it fiere loaitsen
De bou en griene greiden oer,
De pleatsen yn har tichte hôven
De doarpen om har trouwe toer!
Hoe rûst it reid! De plumen weage,
De wylde balsem rûkt sa swiet:
En yn my reauntsje sêfte wizen,
Fan ’t stille lok it âlde liet.
Yn it heechst fan ’e simmer
Yn it heechst fan ’e simmer – o gouden tiid! –
As de leafde oer ’e fjilden giet,
En de iepen siele it heechste drinkt
Fan wille dy’t minske wit!
De dagen ferglide, in pearelstring
Fan blanke wûnders reaun,
Mei djip yn ’t suver hert de dream
Fan fierste tiden bleaun!
O de jonge moarntiid is leaflik en tear
En koel riist it blanke ljocht,
Mar as de dei yn syn tinte keart,
De jûn hat de langstme brocht.
O jong âld hert, in rokeweach
Komt op en nimt dy mei;
En eindeleas dy simmertiid!
Wêr of dat bedarje mei?
Yn it iere foarjier
Teare blommen sêftkes weve;
Sigen wurdt yn ’t strûkguod wei;
Iere maitiids jong ferheugen
Trillet yn ’e ljochte dei.
Parrebeam yn tichte knoppe
Is fan jonge hope swier;
Lichte michjes fleurich dûnsje,
Yn’e ring, foar ’t blide jier.
Klaske giet yn wûnder dreamen
Stil it lytse hôfke rûn,
Bûcht har nei de blommefamkes:
O wat leafde hat hja wûn!
Memke sit op ’t stalt te skriemen,
Droefswiet komt de tiid werom;
O, it skruten iepentearen!
O dy keine jonge blom!
Oan grêftswâl yn foarse gerzen
Libbet groeikrêfts iv’ge stream;
Yn it djippe, kleare wetter
Spegelt fiere himmeldream.
Yn juni '45
Ik siet op ’t muorke, kostb’re sit
Oan ljochte bûtengrêft;
Dêr foar, dêr oer, it libben spul
Fan fyts en autokrêft.
De simmer hat syn swietste rook
Yn gouden linebeam;
Muzyk fan fieren: Bernardsdei;
Fan lûd en rook de dream.
Wy binne frij. It is wol oars:
Hie ’t parkje ea dy toai?
Foar Joaden net, foar nimmen net;
No stêdmans kostlikst moai.
Dan sjoch ’k my sels; de skoech beplakt,
It lichem wol sa skraal
As doe’t ik siet, jimm’ witte wol,
Op ’t pealtsje oan ’t kanaal.
Mar ’t is meast bûtenspul; it hert
Hat wol syn moed.
It nimt de ljochte skinen oan
En ’t mear as rjochtlik hjoed.
Yn maart
De loft is griis fan teare wolkeplumen.
’t Is myld of ’t nei de simmer giet;
De lichte leepkes draaie oer ’e finne,
De ljurken sjonge omheech har liet.
De bern boartsje yn ’e bûnte ûnderwâlen,
De feint giet mei de pols de lânen op;
Heech yn ’e mantels blinke ljocht de kuorren,
De einen ropp’ har fleurige foarjiersrop.
En efter fan it hiem, by skerne en dobbe,
Dêr komt in fine rook no wei.
Dat is it foarjier! En út âlde tiden
Komm’ lang fergetten bylden mei.
Wêr wie it dochs, dat sokken lucht my strielde
Yn ’t jonge lok fan fleur’ge dei?
Fan leechste sinnen komt de djipste fieling,
Wat binn’ wy noch de ierde nei!
Yn septimber
De loft is griis fan teare wolkeplumen.
’t Is myld of ’t nei de simmer giet;
De lichte leepkes draaie oer ’e finne,
De ljurken sjonge omheech har liet.
De bern boartsje yn ’e bûnte ûnderwâlen,
De feint giet mei de pols de lânen op;
Heech yn ’e mantels blinke ljocht de kuorren,
De einen ropp’ har fleurige foarjiersrop.
En efter fan it hiem, by skerne en dobbe,
Dêr komt in fine rook no wei.
Dat is it foarjier! En út âlde tiden
Komm’ lang fergetten bylden mei.
Wêr wie it dochs, dat sokken lucht my strielde
Yn ’t jonge lok fan fleur’ge dei?
Fan leechste sinnen komt de djipste fieling,
Wat binn’ wy noch de ierde nei!
Yn 'e skimerjûn
Ald minske, yn dream, sjocht it finster út,
Belibbet de âlde tiid;
Wer komme de feinten de dyk út wei,
Mei fleurich seazegeryd.
Wer reizgje hja, in strieljende dei,
Nei fiere merke ta;
Hoe klinke de hoeven op ’e reed,
De tugen blinke sa!
Meast binn’ hja al wei; mar earne is er noch
Yn libben in âld boerehear;
Him effen te sjen, och as it koe,
Dat wie noch wol har begear.
Mar de âldste soan seit: jonge frou,
Wat sitt’ Jo dêr stil en stom!
Sjoch de kreammen hawwe de ljochten al op,
Wy draaie it knopke om!
Yn 'e foarsimmer
De âlde pleats leit sa stil yn it lân
Yn it donk’re grien fan ’e finne.
Jout sêft him del yn it skiere waar,
En de rein dy falt er mar hinne.
Allinne yn it mulhús sit de frou,
Troch de beammen heal yn it tsjuster,
Sjocht from nei it simmerreinen út,
En rekket de tiid hast bjuster.
Yn it bûthús op boartersstâl de bern
Fermeitsje mei diggels har sedich,
En lústerje nei it beammegeraas
En binne sa froed en sa fredich.
Yn it hôf de âlde parrebeam
Lit falle syn lêste blomme,
Dy siden pronk is dêrmei wei,
No sille de fruchten komme.
It spul rêst fan maitiidsdrokte him út
By it sêfte foarsimmerreinen;
Mar strak – de mieden lizze sa skoan –
Dan kreakje op it hiem wer de weinen.
Yn 'e neisimmer
Ik haw net oars as ’t ljocht
Dat op ’e roazen falt,
De soele wyn fan ’t lette tij,
En út ’e greide fier gebalt.
Ik haw net oars as effen mar,
In blide glim, in skyn;
En driuwend oer it stille paad
In rook fan lang ferlyn.
Is dit it lok? De siele wint
De lang ferseine rêst;
En fan omhegen saait it del
Wat twang en noed belêst.
Noch lûkt de ljochte wei,
It fjild, in koarte stûn’;
De dei beklinkt; hast falt
De grize jûn.
En effen giet in bern
It âlde, froede paad;
Alle frjemde sjammen
No fier ferspraat.
Yn 'e simmer fan 1911
De loft is klear en gouden ’t sinneljocht;
De stedsjer ropt fan ’t moaie waar, in pree!
Hoe noflik is no ’t koele skaad yn ’t bosk,
Hoe moai it strân, blank oan ’e wide see.
Hoe glânzet blier it romme wetterflak,
Hoe pronket rynsk it wâld yn simmertoai!
O, lokkich, dy’t no mei in rêstich hert
Syn wille nimme kin fan ’t kostlik moai!
Mar wy, yn mienskip opbrocht mei natoer,
Te mids fan minsken, dy’t har strange lear
Belije moasten yn ’t faak hurd bestean,
Haww’ ’t eangjen leard foar eltse foarholl’tear.
As hja mei droechte slacht ús leave lân,
Fertoarret alles; ’t greidelân wurdt dea;
Foar ’t fee gjin iten en foar minsk en dier
Gjin wetter; as ferkomd it earme gea.
Hoe soene wy, ferknotte oan dy grûn,
No romje yn sinneskyn en kleare loft?
Wy hearre it roppen fan it long’rjend fee
En ’t keale lân benimt de simmernoft.
It minskbestean: in wraks’ljen tsjin natoer,
It ûnk te kearen en te winnen ’t swiet. –
Mar dochs: hja nimt de wyk, en grûn en loft
Wurd’ minske tsjinstber, ienkear hear fan d’ ierd’!
Yn 'e ûngetiid
No seach ’k fan ’e middei oan ’e kant fan it paad
Dochs weven en triljen de raaien,
En fan ’t miedlân kaam as pypkeniel
De rook fan it hea oanwaaien.
Myn freonen, dat is de simmer wol,
En ’k moat oan Fryslân tinke!
Fan ’t fûlste libben is it de tiid
En âlde bylden winke.
No is er yn ’t Fryske lân gjin rêst;
De mieren lûke oan ’e seine,
Oan ’e wudze skreppe de swilers sa:
Yn ’e ûngetiid moat it eine.
De skuorredoarren litt’ amper troch
De hege, kante weiden,
En de grutte gollen rize sa
Fan ’e kost’le frucht fan ’e greiden.
Yn it hôf allinne is it stil
En swiet wol it dêr rêste;
Dêr jout him no de dichter del
En hat fan ’e simmer it bêste.
De flearebeammen blomkje sa swiid
Troch de hearook rûkt it hinne;
Yn ’e blommetún pronkje de leeljes sa
En de roazen sille begjinne.
‘Och, nim him syn loaiens net al te kwea,
Hy sil it wol letter belije!
As er syn dreamen yn fersen stâlt
En dy kinne de fal net krije.
En tink er, myn bodders, tink er om,
Hy is fan jimm’ eigen sibben,
En wat by syn dreamen hy foar him sjocht,
Dat is wat jimme belibben!’
Yn 'e Werkmanstraat
De Werkmanstraat leit yn ’e sneinske rêst,
De huzen kreas, blier yn ’e simmerdei.
In man sit stil foar ’t finster; sjocht ris út,
En mimert fuort, en tinkt syn libben nei.
Wer sjocht hy jinsen ’t âlde skuorke stean,
In himpen spultsje, ned’rich oan dyksfoet;
In stâl of fiif. In lyts en swier bestean;
O heite warber wrotten, memme noed!
Mar dochs hoe rom en frij. It bûthús út.
By dyk op en do sjochst de grutte wrâld.
Lofts leit dêr iepen heel it Fryske lân
En rjochts hat wiid oer d’ ierd’ de see bewâld.
De dyk, de see! O moarns de earste gong
Wie ’t klinkertpaadsje op! En jimmer nij
Wie dan de see, en oars syn weach, syn lûd,
De skippen en de fûgels, wyn en tij!
– De weagen rinne, heech de wylde kop,
As yn in kriich mei foarsje nei it strân;
De skipper, hastich, siket feilich thús,
De fûgels fleane yn stoarmeflecht oer ’t lân.
Mar ek hoe spegelblank op stille jûn!
Yn ’t westen glimt rea-ljocht noch nei;
In swiet gereaunt komt fan ’e fiere waard,
En wêr komt, seiste, ’t sêfte wyntsje wei?
En letter, doe’t syn folk it lân yn teach
Hoe bleau him jimmer by it âlde stee.
Hoe lyts en nearzich wie dat greidboersfolk,
In frijer slach waachst op by dyk en see!
*
Mar by de hurd wie ’t net te rom; in flinke tsjirl
Koe by in oar; as dy syn lok net fûn!
Noch heucht him d’ earste gong; ’t mûskopjen by de doar:
‘In kreaze fint, ’k woe dat jimm’ heit dy wûn!’
In boerefeint moat bodzje nacht en dei!
Yn ’t neare bûthús heel de winter oer,
By hjerstmisrein trochwiet yn ’t weake lân,
In slaaf, dy’t him ferkoft foar jild en foer.
En dochs! – Is ’t wille net, as, sterk, de jonge lea
Har bûge en rekke en licht falt dy watst’ dochst?
As simmers heech dyn kante weiden stean,
En ast’ oan ’e ikkersein dyn gledde fuorge sjochst?
Of ast de stille jûns mei ’t lêste foer
Nei hûs ta rydst; – de jonge leit er op –
It rydt sa noflik; fleurich sjongt in faam
Op ’t bjinhout: do tinkst oan dyn pop.
De fammen! En in rige komt er op:
Dy wie ’t ien sneintejûn en dy ien merkedei;
Mar dy in stille noft de dagen lâns,
Want rûnom naamst dat minlik antlit mei.
Mar wêrom moast op ’t ein dyn siele en sin
Yn wylde jacht ferbeane wegen gean?
Wiesto – fan ’t skaai dat wyn en weagen ken –
Net mânsk de tocht fan ’t leffe bloed te stean?
’t Mei wêze sa’t it wol. Hy teach dêr wei
En nei de stêd. Dêr hie er op ’t fabryk
Syn wurk en ridlik lean. Hy fûn it wiif
En yn ’e Werkmanstraat wie no har ryk.
*
Wat stiet dy aukjeba foar ’t finster moai!
In tsjeppe went! De stêd is net sa min;
En sneins dan is it bêst. Dan is ’t de tiid
Dat men fan froeger dagen dreame kin.
Ynliedend dicht fan das Stundenbuch
Dêr niicht him de oere en roert my oan
Mei kleare metalen klang;
My trilje de sinnen. Ik fiel: ik kin –
En ik twing de foarmene drang.
Neat wie noch folein’ge ear’t it ta my kaam
En alle wurding stie stil.
Myn loaitsen is ryp, en as in breid
Komt elts it ding nei syn wil.
Neat is my te lyts, en ik haw it dochs leaf
En miel it mei goudstof rij
En hâld it heech, en ik wit net wa
Lit it de siele frij.