Nije filmbylden fan dichter Obe Postma ûntdutsen by digitalisearring https://omrop.fr/UNeC

Bij het Fries Filmarchief is enige tijd geleden een bewegend beeld van Obe Postma uit 1950 ontdekt. Postma was toen 82 jaar.

Deputearre Steaten fan Fryslân stelden yn 1947 foar literatuer de Gysbert Japicxpriis yn. De earste dy’t him krige, wie Obe Postma. De priis waard him útrikt op 10 oktober 1947 yn it stêdhûs te Boalsert. It tankwurdsje fan Postma is bewarre bleaun en falt hjir te hearren. Hy seit dêr oer de poëzy dit:

Lees verder Tankwurd Obe Postma foar Gysbert Japicxpriis →

Yn it lûdsargyf op Tresoar sit in stikje fan Postma oer de fersebondel Jolm fan G.N. Visser. It sil makke wêze op 27 febrewaris 1949, doe’t de RON opnamen makke fan it symposion dat De Tsjerne dy middeis yn kafee-restaurant De Griene Weide te Ljouwert hold. Neffens de oankondiging yn de Ljouwerter Krante soenen in stik of sân literatuerleafhawwers it petear ynliede. Ien fan har hat dus Postma west. Hy hie him frij kritysk útlitten oer de bondel. Op fersyk fan de redaksje fan De Tsjerne hie er nammentlik syn betinken oer de jongere Fryske dichters jûn en ferlykjend mei Ta de moarn fan R.P. Sybesma behalve Jolm ek Lunchroom fan J.D. de Jong behannele. Dat wie of waard publisearre yn De Tsjerne 1949, 65-70. Wat er dêr skriuwt, fettet er yn dit lûdsfragmint sa’n bytsje gear. Blykber krige elk de gelegenheid om yn ien minút syn miening te jaan. Oerjefte, wat er hjir by Visser synjalearret, sprekt er yn syn gedichten ek wol fan. Mear as ien kear hjit it dat him eat jûn is of hopet er dat it him jûn wurde mei. De kombinaasje hjir mei frommens hat er ek yn it gedicht: Doe’t ik in lêste dicht oangean woe (SF 277), dat fan 1941 is:
En alles komt: âld’ ieuwene libbensstream,
– Eat oars as ’t spreukespul wêrmei de rinders gean;
Allinne fromme oerjeft’ komt har nei;
Is fier ferrûn, mar sil as wy bestean.
En ek tinkt men oan de bekende rigels: O, en faaks is it eat fan de dream fan de fromme/ As er de ingels har blanke wjokken iepen tearen sjocht (SF 376; 1951).

Postma seit dit:

Ien minút foar Jolm
En dat is no krekt de Fryske fersebondel dy’t it lestichst te beoardieljen is.
Foar in grut part is it ultramodern, alles oandoarend en it ûnsjogge net mijend. 
Mar yn inkelde fersen is der ek frommens en oerjefte.
Sa binne der ek mar inkelde moaie fersen yn it gedicht, mar mear knappe.
Mar der binne ek fersen tusken, dy’t net moai binne en ek net knap.
Dêrta rekkenje ik bygelyks De learaar en It nudisteliet.
Ik kin dan ek net meigean mei wat ik earne lies dat Jolm in magistrale fersebondel wêze soe.
Der binne wol magistrale fersen by, en dat seit ek hiel wat, mar ek prullaria.

Beharkje hjir it fragmint troch op it startknopke te klikken.

{play}https://www.obepostma.nl/mp3/Jolm.mp3{/play}

Beharkje ek de reportaazje oer G.N. Visser, mei Douwe Annes Tamminga, Fokke Sierksma, Obe Postma, Ypk fan der Fear en Jan Wybenga, makke troch Geart de Vries yn 1988 foar Omrop Fryslân.

PHB (mei tank oan Tsjisse Hettema fan Tresoar foar it attindearjen)

Tjerk Bootsma, bekend fan de muzykgroepen Reboelje en Swee, hat De boerinne fan Surch op muzyk set en sjongt hjir sels it liet. Hy bringt it mooglik noch op in cd yn ’e hannel, mar it webstee fan it OPS hat de primeur. Klik op de startknop hjirûnder om it liet te beharkjen:

{play}https://www.obepostma.nl/mp3/08269.mp3{/play}

Under de komposysjes op gedichten fan Postma rinne dy fan Joop Verbeke derút. Verbeke (Ljouwert 1930-1997) wie fan syn fak learaar Dútsk en skei- en natuerkunde, mar hat dêrneist ek altyd jazz-pianist west en sels muzyk makke. Nei de HBS hat er earst in skoft rûnom yn it noarden spile, mar ek wol foar de Amerikaanske soldaten yn Garmisch-Partenkirchen. Ear’t er in eigen kombo foarme, wie er pianist by it Dûnsorkest Martin Vijver en pianist en komponist by it Selskip fan Rients Gratama en it Selskip Leo en Leny Dykstra. Ek hat er pianist en letter ek noch in pear jier dirigint fan de ‘Big Band Leeuwarden 1973’ fan Jelle Buising west. Stadichoan hie er ûntdutsen dat syn hert útgong nei it komponearjen op gedichten. Dy gedichten socht er sels út, soms mei syn freon Jan Bylsma. Dizzen fan Postma hat er yn de jierren santich op muzyk set. Behalve Dit folk binne fan him ek ferskynd Poezie-album en Where I am going, dat lêste mei sang fan de jazz-sjongeres Elly May.

Op Dit folk steane neist lieten op gedichten fan oaren fiif fan Postma. Wy hawwe twa útsocht. Verbeke sjongt se sels. Hy spilet piano, syn broer Harry Verbeke as gast tenoarsaksofoan, Jan van Batenburg drums, Karst de Groot gitaar en Sjoerd van der Wal basgitaar. Opnametechnyk en miksaasje binne respektivelik fan Toine Mertens en Cees Bylstra. Dit folk hat de iennichste plaat west dy’t Lykle Jansma útbrocht hat.

Wy tankje Sjoerd Osinga foar de tip en foar it omsetten fan de plaat. En wy binne der bliid mei dat Wiep Verbeke en Foppe Jansma ús tastimming jûn hawwe om de lieten op it webstee fan it Obe Postma Selskip te setten.

In hjerstdei (SF 24)

De skippen sile oer ‘e blauwe see,
Har freon, de westewyn, bringt har te stee;
De hele kloft set op it suden ta,
De blanke seilen bolje en lûke sa.

It wetter weag’t him op en jout him yn
En dûnset yn ‘e kleare sinneskyn;
De weagen komme en batskje tsjin it haad,
De skippen geane stil har gledde paad.

De gânzen sjonge fan ‘e waad har liet,
In sang fan mannich dei, dy’t net fergiet;
De fiere himmel striel’t fan sulv’ren ljocht:
De hjerst hat hjoed syn moaiste jefte brocht!

{play}https://www.obepostma.nl/mp3/GedichtV-01.mp3{/play}

It wie in dei fan reinen (SF 25)

It wie in dei fan reinen
De loft egaal en skier;
En ticht hong op ‘e ierde
It swurk fan wetter swier.

Wy sieten smûk en fredich
Op ’t stalhout by-inoar
En tochten net oan boartsjen
En fleanen bûtendoar.

It wienen moaie teltsjes
Dy’t Auk ferhelje koe!
Dêr’t folts mei nuv’re gongen
Syn dream yn stâle woe.

De mûskeblom foar ’t finster,
My tinkt ik rûk him noch,
En d’ âlde teltsjes geane
My wer de holle troch.

{play}https://www.obepostma.nl/mp3/GedichtV-02.mp3{/play}

Der binne yn de rin fan ‘e tiid nochal wat gedichten fan Postma op muzyk set. Wy wolle dêr graach in kar út meitsje en op it webstee opnimme. By gelegenheid sille wy dêr ek wurk fan meitsje. Underwilens noegje wy komponisten alfêst út om har wurk sels yn te stjoeren. Fan Pieter Bakker krigen wy muzyk op it gedicht ‘Op ‘e Suderdyk by Makkum’ (SF 105) út 1917. It gedicht docht yn ‘e fierte wat tinken oan ‘Teroele’ fan Piter Jelles. It soe bêst wêze kinne dat it Postma foar eagen stien hat. Hy koe Piter Jelles syn wurk goed. It is ús net bekend oft it ek op muzyk set is.

Op ‘e Suderdyk by Makkum (mezzosopraan en piano) (PDF)
Op ‘e Suderdyk by Makkum (mingd koar) (PDF)